کارآفرین نخبه کشور مهندس محسن مهرخواه

روش‌های پرورش طیور: بستر و قفس – مقایسه، مزایا و معایب

مقدمه

پرورش طیور یکی از صنایع مهم کشاورزی است که نقش اساسی در تأمین پروتئین جامعه دارد. این صنعت به دو روش اصلی انجام می‌شود: سیستم پرورش بستر و سیستم پرورش قفس (باتری). هرکدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند که در این مقاله به بررسی آن‌ها می‌پردازیم تا افراد علاقه‌مند بتوانند بر اساس نیازهای خود، بهترین گزینه را انتخاب کنند.

۱. سیستم پرورش بستر

در این روش، طیور در یک فضای باز و بدون محدودیت در قفس نگهداری می‌شوند. کف سالن با موادی مانند پوشال چوب، کاه، خاک‌اره یا سبوس برنج پوشانده می‌شود تا محیطی مناسب برای حرکت و رفتار طبیعی طیور فراهم شود.

مزایای پرورش بستر

✔ امکان رفتار طبیعی طیور: در این روش، پرندگان آزادانه حرکت می‌کنند، بال‌های خود را می‌گسترانند و روی زمین نوک می‌زنند که باعث کاهش استرس آن‌ها می‌شود.
✔ افزایش کیفیت گوشت: به دلیل فعالیت بیشتر، عضلات طیور بهتر رشد می‌کنند که منجر به بهبود کیفیت گوشت می‌شود.
✔ کاهش هزینه تجهیزات اولیه: نیاز به خرید قفس و تجهیزات مربوطه در این روش حذف شده و هزینه اولیه کمتر است.
✔ کاهش مشکلات مربوط به پا و مفاصل: به دلیل حرکت بیشتر روی بستر نرم، مشکلات اسکلتی و مفصلی در طیور کاهش می‌یابد.

معایب پرورش بستر

❌ افزایش بیماری‌های میکروبی: تماس مداوم طیور با بستر آلوده می‌تواند باعث شیوع بیماری‌های مختلف مانند کوکسیدیوز و سالمونلا شود.
❌ افزایش هزینه‌های بهداشتی: به دلیل تماس بیشتر با مدفوع، نظافت محیط و کنترل بیماری‌ها نیاز به مراقبت بیشتری دارد.
❌ مصرف دان بیشتر: به دلیل فعالیت بیشتر، طیور در این روش غذای بیشتری مصرف می‌کنند که هزینه تغذیه را افزایش می‌دهد.
❌ کاهش بهره‌وری تولید تخم: در پرورش تخم‌گذار، جمع‌آوری تخم از بستر دشوارتر است و احتمال آلودگی و شکستگی تخم‌ها بالاتر می‌رود.

۲. سیستم پرورش قفس (باتری)

در این روش، طیور در قفس‌های چندطبقه نگهداری می‌شوند. این قفس‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که دسترسی طیور به آب و دان بهینه باشد و کود به‌راحتی از محیط دفع شود.

مزایای پرورش قفس

✔ کاهش شیوع بیماری‌ها: از آنجایی که طیور با کود و بستر آلوده تماس ندارند، خطر ابتلا به بیماری‌های باکتریایی و انگلی کاهش می‌یابد.
✔ بهینه‌سازی فضای سالن: در این روش، می‌توان تعداد بیشتری از طیور را در یک فضای محدود پرورش داد که باعث افزایش بهره‌وری می‌شود.
✔ کاهش هزینه‌های تغذیه: به دلیل فعالیت کمتر و کاهش هدررفت دان، هزینه خوراک کاهش پیدا می‌کند.
✔ سهولت در جمع‌آوری تخم: در پرورش مرغ تخم‌گذار، تخم‌ها در یک مسیر مشخص جمع‌آوری می‌شوند که احتمال شکستگی و آلودگی را کاهش می‌دهد.

معایب پرورش قفس

❌ افزایش استرس و کاهش رفاه حیوان: محدودیت فضا باعث افزایش استرس در طیور شده و می‌تواند منجر به مشکلات رفتاری مانند نوک‌زنی شود.
❌ مشکلات استخوانی و ضعیف شدن پاها: به دلیل عدم تحرک کافی، طیور در قفس بیشتر در معرض بیماری‌های اسکلتی مانند پوکی استخوان هستند.
❌ هزینه بالای تجهیزات اولیه: راه‌اندازی قفس‌های استاندارد و اتوماتیک هزینه بالایی دارد.
❌ نیاز به مدیریت دقیق تهویه: تجمع زیاد طیور در فضای کوچک باعث افزایش گازهای مضر مانند آمونیاک می‌شود که در صورت عدم تهویه مناسب، می‌تواند به مشکلات تنفسی منجر شود.

مقایسه نهایی: کدام روش بهتر است؟

انتخاب بین روش بستر و قفس بستگی به هدف پرورش، سرمایه اولیه و شرایط محیطی دارد:

اگر هدف پرورش مرغ گوشتی باشد، روش بستر به دلیل رشد بهتر عضلات و کیفیت بالاتر گوشت پیشنهاد می‌شود. اما اگر پرورش مرغ تخم‌گذار مدنظر باشد، روش قفس به دلیل بهره‌وری بیشتر و جمع‌آوری آسان‌تر تخم، گزینه بهتری است.

نتیجه‌گیری

هر دو روش پرورش طیور دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. اگر به دنبال بهره‌وری بالا، کنترل بیماری‌ها و صرفه‌جویی در مصرف دان هستید، روش قفس پیشنهاد می‌شود. اما اگر به دنبال کیفیت بالاتر گوشت، رفاه حیوانات و کاهش استرس هستید، روش بستر گزینه مناسبی خواهد بود.

در نهایت، ترکیب دو روش و ایجاد سیستم‌های نیمه‌باز یا اصلاح‌شده می‌تواند راهکار مناسبی برای حفظ تعادل بین بهره‌وری و رفاه طیور باشد.

نظر شما چیست؟

شما کدام روش را ترجیح می‌دهید؟ تجربه‌ای در این زمینه دارید؟ خوشحال می‌شویم نظرات و تجربیاتتان را با ما در میان بگذارید!

نویسنده: مهندس محسن مهرخواه